چطور عطسه می‌کنیم؟

بعضی‌ها پس از یک عطسه از لفظ «صبر آمد» استفاده می‌کنند و بعضاً کار خود را به تعویق می‌اندازند، کفش‌های خود را لنگه‌به لنگه می‌پوشند یا در کفش‌های خود نمک می‌ریزند!

اما در اینجا باید یادآور شویم که عطسه اساساً یک مکانیسم دفاعی طبیعی بدن است و نه تنها بد نیست (به جز زمانی که یک لیوان چای داغ در دست دارید!) بلکه فواید زیادی هم برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی به راههای تنفسی دارد.

در حقیقت وجود یک جسم خارجی به راههای تنفسی و حرکت مژه‌های موجود در مخاط‌ بینی پیامی را به مغز می‌رسانند که موجب عطسه می‌شود، این عکس‌العمل بیشتر تحت کنترل حس لامسه است تا چشایی.

زمانی که عطسه روی می‌دهد، قفسه سینه شدیداً منقبض می‌شود، به این ترتیب مقدار زیادی هوا به سرعت از طریق بینی عبور می‌کند و به این ترتیب به پاک کردن مجاری بینی از مواد خارجی کمک می‌کند.

عطسه و نور
مکانیزم ایجاد عطسه، بین همه  مردم جهان یکسان نیست، به شکلی که تنها 25 درصد مردم هنگام نگاه کردن به خورشید یا قرار گرفتن در معرض نور شدید، عطسه می‌کنند که به «عطسه ناشی از نور» معروف است.

دانشمندان در این خصوص نظریات گوناگونی ابراز داشته‌اند. براساس یکی از معمولترین نظریه‌ها، عصب جمجمه‌ای عامل عطسه به طریقی با عصب بینایی مرتبط است.

زمانی که عصب بینایی به شدت تحریک و مردمک چشم نسبت به نور عکس‌العمل نشان داد، منقبض می‌شود، این فرایند بر عصب جمجمه‌ای عطسه  اثر گذاشته و سبب عطسه کردن می‌شود.

برخی از محققان معتقدند که افرادی که دارای آلرژی هستند، استعداد بیشتری نسبت به عطسه در مقابل نور خورشید دارند. در یک بررسی وقتی آلرژی افراد مذکور درمان شد، از عطسه کردن آنها هم در مقابل نور کاسته شد.

عطسه و شخصیت
براساس مطالعات انجام شده از سوی یک دانشمند آمریکایی، نحوه عطسه کردن می‌تواند نکته‌های زیادی در رابطه با شخصیت افراد بازگو کند.

این آزمایش شامل مطالعه روی صداهای مختلفی است که مردم به هنگام عطسه کردن از خود تولید می‌کنند.نتایج این مطالعه که 547 داوطلب در آن شرکت کردند، نشان می‌دهد، شخصیت‌های مختلف به شکل‌های گوناگون  عطسه می‌کنند.

دکتر پاتی وود که این پژوهش را انجام داده می‌گوید؛ 4 نوع مختلف عطسه کردن وجود دارد که مطابق با شخصیت‌های آنها است.طبق این بررسی‌ها افرادی که با صدای بلند عطسه می‌کنند، تمایل دارند که رهبران و روسایی با نفوذ و خوب باشند، آنهایی که ملایم‌تر عطسه می‌کنند، عموماً شخصیت آرام‌تر، وفادار و وابسته‌تری دارند، کسانی که هنگام عطسه کردن جلوی دهان خود را می‌گیرند بسیار موقر و متعادل هستند و بالاخره آخرین نوع عطسه که در این پژوهش آمده، مربوط به افرادی است که سریع عطسه می‌کنند که این افراد اغلب شخصیت تند و تیزی دارند.

عطسه و حساسیت
چنانچه تعداد عطسه در حد متعادل باشد، نیازی به انجام اقدامات پیشگیرانه وجود ندارد و بهتر است بدن را در کاربرد دستگاه دفاعی خود آزاد گذاشت. اما در صورتی که تعداد بالای عطسه باعث آزار فرد شود باید با داروهای ضد حساسیت آن را درمان کرد، چرا که یکی از علایم حاصل از آلرژی، عطسه است.

عطسه‌های پیاپی و پشت‌سر هم معمولاً نشانه وجود آلرژی است اما تک عطسه‌ها معمولاً نشان از سرماخوردگی دارد به علاوه در سرماخوردگی ترشحات بینی زردرنگ است در صورتی که در آلرژی، بی‌رنگ و رقیق است.

رابطه عطسه و سکته مغزی
پژوهشگران آمریکایی اعلام کردند که افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند ممکن است برای مدت کوتاهی توانایی عطسه کردن را از دست بدهند.

به گفته محققان مرکز عطسه در بصل‌النخاع قرار دارد و پس از سکته مغزی ممکن است نیمی از بصل‌النخاع برای مدتی از کار بیفتد و به همین علت، عمل عطسه کردن نیز انجام نمی‌شود.

در این حالت احساس نیاز به عطسه، در فرد به وجود می‌آید اما عمل غیرارادی، عطسه کردن انجام نمی‌شود و همین امر بیمار را رنج می‌دهد، معمولاً این بیماران حداکثر یک سال پس از سکته مغزی توانایی عطسه را دوباره به دست می‌آورند.

این واقعیت که سرفه و عطسه باعث گسترش بیماری می‌شوند، حقیقتی انکارناپذیر است و باید به افراد به خصوص کودکان آموخت که در موقع عطسه کردن، با دستمال جلوی دهان و بینی خود را بپوشانند.